De Lichtfeesten
Van Sint Maarten tot Maria Lichtmis
Jaarfeesten vormen een belangrijk onderdeel van het vrijeschool leven, vooral in de kleuterklassen. Wat gebeurt er nu ieder jaar als je feestviert? Er wordt iets afgedrukt in de ziel van de mens. Verschillende stemmingen en sferen, verschillende herinneringen komen dan naar boven, zoals de geur van chocolade, de smaak van speculaas, de zoete lucht van marsepein, hars aan je handen van de adventskrans, Jozef en Maria bij het kerstspel, kronen van de Driekoningen. Maar ook naarmate je ouder wordt, krijgen de symbolen en inhouden van de feesten steeds meer betekenis.
Advent
Vier zondagen voor Kerstmis begint de adventstijd. Meestal valt de eerste adventszondag op de laatste zondag in november. Soms ook op de eerste zondag van december. Terwijl het buiten al vroeg donker is, wordt het binnen iedere week wat lichter, naarmate er 1, 2 ,3 of 4 kaarsen in de adventskrans branden. Licht dat werd “aangestoken”, door/met Sint Maarten en wat we de duisternis indragen.
Tijd van verwachting
Advent is de tijd van verwachting. De aarde zuigt alle levenskrachten uit bomen en planten in zich open maakt zich klaar voor een nieuw begin. We wachten op wat komen gaat. Advent komt van het woord Advenir(=wat gaat komen). In de kleuterklassen wordt op de maandag na de eerste advent, dit jaar op 3 december door de kleuters het adventstuintje gelopen. Je eigen kaarsje mag je aansteken door de adventsspiraal naar binnen te lopen en je kaarsje aan de grote mariakaars aan te steken. De weg naar binnen, het licht ontvangen en de weg naar buiten, waar je je lichtje mag laten stralen.
Sinterklaasfeest
Is het toeval dat het Sinterklaasfeest in de adventstijd valt? Wanneer je er even over nadenkt niet eigenlijk. Tijdens het Sinterklaasfeest staan we even stil bij alles wat we in het achter ons liggende jaar aan goeds en kwaads gedaan hebben, “Wie goed is , krijgt lekkers”. We beloven bepaalde dingen niet meer te doen en andere dingen te verbeteren. We hebben iets afgesloten en staan nu open voor wat komen gaat. Zo past Sinterklaas in de tijd van advent en kan ook dit feest een voorbereiding zijn op het kerstfeest.
Sint Lucia
Het volgende feest in deze tijd wordt gevierd op 13 december, de dag van Sint Lucia. Een lichtfeest , dat vooral in Zweden in de adventstijd wordt gevierd. Volgens een oude legende was Lucia een Napolitaans meisje, dat haar blind geworden broertje het licht uit haar ogen schonk. Deze heilige Lucia, die op Sicilië de marteldood stierf, verscheen eens als een lichtende gestalte op een Zweedse burcht om de jonge edelvrouw, eveneens Lucia genaamd, te helpen. Deze jonge Lucia had zoveel aan de armen gegeven, dat ze haar thuiskomende echtgenoot eten noch drinken meer kon voorzetten. De lichtende gestalte deed dat in haar plaats. De gewoonte is, dat het jongste meisje in huis in een witte jurk, met een kaarsenkroon op het hoofd, de huisgenoten wekt met eten en drinken. Er zijn vrije scholen waar dit lichtfeest gevierd wordt. Een zesde-klasser gaat vergezeld van zijn of haar klasgenoten, de hele school door om de kinderen, licht, muziek en iets lekkers te brengen.
Kerstmis
Zo worden wij door de donkerste dagen, met kaarslicht en symbolen naar het goddelijke licht geleid, dat met de geboorte van het kerstkind op aarde is gekomen.
De kerstnacht is de eerste van de 13 heilige nachten van 24 december tot aan 6 januari, het feest van de Drie Koningen. Dit is een heel bijzondere tijd. De aarde heeft nu al haar levenskrachten in zich opgenomen en is in deze tijd zeer ontvankelijk voor de krachten uit de kosmos. Wanneer je je ervoor open stelt , kun je in deze stille, serene nachten, wellicht iets voelen van de nieuwe verbinding van de hemel met de aarde. Kerstmis is het grote lichtfeest. Het feest van de geboorte van” het kindje in Bethlehem “. Het feest van” Vrede op aarde”.
Kerst als natuurfeest: De zon die de kleinste boog aan de hemel maakte keert terug, de dagen gaan weer lengen. Het feest van verinnerlijking, van verlangen naar menselijkheid. Op school groeien we naar dit feest toe. In de kleuterklassen spelen we elke morgen van Maria en Jozef die op weg zijn naar Bethlehem, waar hun kindje Jezus wordt geboren.
Driekoningen
Met Driekoningen( eigenlijke feestdag 6 januari, op school vieren wij het later), zijn de koningen op weg naar de nieuw- geboren koning. Iets nieuws werd geopenbaard. Dit nieuws, zou van grote betekenis zijn voor de ontwikkeling van de mensheid.
Op de dag dat we met de kleuters het driekoningenfeest vieren hebben we een heerlijk brood of cake, waarin drie bonen zijn verstopt. Wie een boon in zijn /haar stukje brood heeft is die dag de koning. En wordt als (rode, blauwe of groene) koning aangekleed. De hele dag mogen zij de koning zijn. De grote kinderen en hun ouders mogen die dag naar het driekoningenspel gaan kijken. Een spel met beelden vol symboliek. Een spel van goed en kwaad.
Maria Lichtmis
Daarna, zo in de tweede helft van januari, zien we beetje bij beetje het licht buiten weer toenemen. Omstreeks 20 januari beginnen de sappen in de bomen weer te stromen en gaan de knoppen zwellen.
Adventskrans, kerstboom en veel kaarsen zijn inmiddels opgeruimd, totdat op de feestdag van Maria Lichtmis , op 2 februari, de allerlaatste kaarsen worden opgebrand. Het feest van Maria Lichtmis werd oorspronkelijk gevierd ter herinnering aan het reinigingsoffer dat Maria in de tempel bracht, 40 dagen na de geboorte van Jezus.
Zo is op 11 november met Sint Maarten, 40 dagen voor kerstmis , het eerste lichtje aangestoken en het laatste kaarsje met Maria Lichtmis, 40 dagen na kerstmis uitgeblazen.
Suzemarie Pettinga, Kleuterleerkracht op de Leeuwenhartschool in Oud-Beijerland
De Leeuwenhartschool is een kleinschalige vrijeschool in Oud-Beijerland, gemeente Hoeksche Waard. Meer weten over onze school of ons bijzondere onderwijs? Kom gerust langs op een van onze inloopochtenden.